ദൃശ്യപ്രപഞ്ചം രൂപം കൊള്ളുന്നതും പരിണമിക്കുന്നതും തിരികെ ലയിച്ചില്ലാതാകുന്നതും എങ്ങനെയെന്ന് വിശ്വരൂപദര്‍ശനത്തില്‍ കണ്ടു. ഏകീകൃതബലത്തിന്റെതന്നെ ഭാവാന്തരമായ അക്ഷരമാധ്യമത്തില്‍ സംഭവിക്കുന്ന ആദ്യസ്​പന്ദത്തില്‍നിന്നാണ് തുടക്കം. അക്ഷരത്തില്‍ ആ സ്​പന്ദത്തിന് മൂന്ന് ഘട്ടങ്ങളുണ്ട്. വികാസം, സങ്കോചം, സമം. ആദിസ്​പന്ദത്തിന്റെ അനുരണനങ്ങളായി സ്ഥൂലങ്ങളും സൂക്ഷ്മങ്ങളുമായ അനേകം സ്​പന്ദങ്ങള്‍ ഉണ്ടാകുന്നു. ഇവയുടെ നിലനില്പ് ഓരോന്നിന്റെയും ആവര്‍ത്തികാലവും ഊര്‍ജമൂല്യവും അനുസരിച്ചാണ്. നീണ്ട നിലനില്പിന് ആവശ്യമായതില്‍ കുറവോ കൂടുതലോ ആയിപ്പോകുന്നു, മിക്ക സ്​പന്ദങ്ങളുടെയും ഈ 'കൈയിലിരിപ്പു'കള്‍. ഈ പോരായ്മ കാരണം, ഇവയിലോരോന്നും മറ്റേതെങ്കിലും സ്​പന്ദമൊ സ്​പന്ദങ്ങളോ ആയി, ഈ പോരായ്മ നികത്താനുള്ള, 'സംബന്ധങ്ങ'ളില്‍ ഏര്‍പ്പെടുന്നു. അങ്ങനെ ദ്രവ്യം ഉണ്ടാകുന്നു. പൂര്‍ണമായ നികവ് ഒന്നിനും ഒരിക്കലും സാധ്യമാകുന്നുമില്ല. കാരണം, ആദ്യസ്​പന്ദത്തിന്റെ തുടര്‍ച്ചയുടെ ഭാഗമായി, അക്ഷരത്തിന്റെ 'സാന്ദ്രത' വ്യത്യാസപ്പെട്ടുകൊണ്ടേ ഇരിക്കുന്നു. ഒരിടത്ത് ഉറച്ചു നില്‍ക്കാനുള്ള മിനിമം യോഗ്യതപോലും ജന്മനാ ഇല്ലാത്ത അര്‍ധസ്​പന്ദങ്ങള്‍ ശക്തിപ്രസര അലകളായി, ഏതെങ്കിലും ദ്രവ്യസംഘാതത്താല്‍ ആഗിരണം ചെയ്യപ്പെടുവോളം, സഞ്ചരിച്ചുകൊണ്ടേ ഇരിക്കുന്നു. കുറയുന്ന അക്ഷരസാന്ദ്രതയുടെ ഫലമായി സ്​പന്ദസംഘാതങ്ങള്‍ പരസ്​പരം ആകര്‍ഷിക്കാനും ഇട വരുന്നു, ഇത് ഗുരുത്വാകര്‍ഷണ അലകള്‍ക്ക് ജന്മം നല്‍കുന്നു. സയന്‍സിന്റെ വിശ്വദര്‍ശനം ഇപ്പോള്‍ മിക്കവാറും ഇപ്പറഞ്ഞതുതന്നെയാണ്. അക്ഷരമെന്ന ഇടനിലയ്ക്ക് ഇനിയും സ്വീകാരം ലഭിച്ചിട്ടില്ല എന്നേ ഉള്ളൂ.