കാശിനാഥന്‍ സാക്ഷി
Posted on: 13 Feb 2009
sacrosanct
ജനിമൃതികള്‍ക്കപ്പുറത്തേക്കുള്ള യാത്ര തുടങ്ങുന്നത് ഈ തീരത്തുനിന്നാണ്, കാശിയില്‍ നിന്ന്. ഇതിഹാസവും പുരാണവും ചരിത്രവും ഈ പുരാതനവഴികളില്‍ ഇടകലരുന്നു. എല്ലാറ്റിനും സര്‍വസാക്ഷിയായി ഒഴുകുന്ന ഗംഗ. വാരണാസിയിലൂടെ മോഹന്‍ലാല്‍ തന്റെ യാത്ര തുടരുന്നു
കാശിയുടെ മണ്ണില്‍ കാല്‍കുത്തിയപ്പോള്‍ മനസ്സു നിറയെ വിശ്വനാഥാഷ്ടകത്തിലെ ആദ്യവരികളായിരുന്നു.'ഗംഗാതരംഗ രമണീയ ജടാകലാപം
ഗൗരീ നിരന്തര വിഭൂഷിത വാമഭാഗം
നാരായണ പ്രിയമനംഗ മദാപഹാരം
വരാണസീ പുരപതിം ഭജവിശ്വനാഥം'
വേദവ്യാസന്‍ രചിച്ച ഈ ശ്ലോകം 'ദേവാസുരം' എന്ന ചിത്രത്തില്‍ എന്റെ കഥാപാത്രം ചൊല്ലുന്നുണ്ട്. കാശിയില്‍ വിശ്വനാഥന്റെ കാല്‍ചുവട്ടില്‍ വച്ച് ഈ ശ്ലോകം ചൊല്ലാന്‍ ഒരു രസമുണ്ട്. ചില സ്ഥലങ്ങളില്‍ കാവ്യം പ്രാര്‍ത്ഥന തന്നെയാകുന്നു.
രാജ്യത്തിനകത്തും പുറത്തും എത്രയോ സഞ്ചരിക്കുന്നു, മിക്കതും ഷൂട്ടിങ്ങിനുവേണ്ടി. എവിടെയെത്തിയാലും ക്യാമറയും ആര്‍ക്ക്‌ലൈറ്റും വച്ച്, ക്ലാപ്പ് ബോര്‍ഡുമായി സഹപ്രവര്‍ത്തകരും നിര്‍ദ്ദേശങ്ങളുമായി സംവിധായകനും നിന്നാല്‍ ഞാന്‍ അതിനകത്തു പെടും. സ്റ്റാര്‍ട്ട്-ആക്ഷന്‍-ക്യാമറ-കട്ട്. പതിനെട്ടുവയസ്സുമുതല്‍ കാതില്‍വന്നു വീണുനിറഞ്ഞ വാക്കുകള്‍. അപ്പോള്‍ എല്ലാ സ്ഥലവും ഒരു പോലെയാണ്. ഇടവേളകളുടെ വിള്ളലുകള്‍ക്കിടയിലൂടെ കടന്നുവരുന്ന ഒരു കാഴ്ച്ചയോ, കാറ്റോ മാത്രമാവും ആ ദേശം. എന്നാല്‍ ചില സ്ഥലങ്ങള്‍ അങ്ങിനെയേയല്ല. തൊഴിലിന്റെ എല്ലാ ബഹളങ്ങളെയും മറികടന്ന് ആ സ്ഥലവും അതിന്റെ ചരിത്രവും അതിനെ ചുറ്റിനില്‍ക്കുന്ന മിത്തുകളും ഗന്ധങ്ങളുമെല്ലാം നമ്മിലേക്ക് പ്രസരിക്കും. കാശി എനിക്ക് അങ്ങിനെയൊരിടമാണ്.
'വാനപ്രസ്ഥ'ത്തിലെ ചില രംഗങ്ങള്‍ ഷൂട്ട് ചെയ്യാനാണ് ഞാന്‍ ആദ്യം കാശിയില്‍ എത്തുന്നത്. മറ്റൊരു കാലത്തിലേക്ക് വന്നിറങ്ങിയതു പോലെയാണ് അന്ന് തോന്നിയത്. ഏതൊരു ഭാരതീയനും കുട്ടിക്കാലം തൊട്ടേ കേട്ടു വളരുന്നതാണ് കാശിയെക്കുറിച്ചുള്ള കഥകള്‍. ഞാനും അവ കേട്ടിരുന്നു. വര്‍ഷങ്ങളായി ഉറങ്ങിക്കിടന്നിരുന്ന ഓര്‍മ്മകള്‍ ഒറ്റനിമിഷത്താല്‍ പ്രകാശമാനമായി. വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രവും ഗംഗയും അണയാത്ത ചിതകളുടെ ഘാട്ടുകളും ഇടുങ്ങിയ ഇടവഴികളും മുന്നില്‍ നിരന്നു. ഞാന്‍ അവയ്ക്കിടയിലൂടെ അലഞ്ഞു.വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കു ശേഷം വീണ്ടും കാശിയിലെത്തുമ്പോള്‍ ഞാന്‍ ആന്തരീകമായും ബാഹ്യമായും ഏറെ മാറിയിരുന്നു. എന്നില്‍ എന്തൊക്കയോ കെടുകയും മറ്റെന്തൊക്കെയോ തളിര്‍ക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു. പക്ഷെ, കാശിക്ക് യാതൊരു മാറ്റവും ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. ഋഗ്വേദ കാലഘട്ടത്തില്‍ എങ്ങിനെയായിരുന്നോ അതേ നിര്‍മമതയോടെ. നിഗൂഢതയോടെ ഈ പുരം എനിക്കു ചുറ്റും നിറഞ്ഞു നിന്നു. അതേ നിസ്സംഗതയോടെ ഗംഗ ഒഴുകി.
ഒരാഴ്ച്ചയോളം ഞാന്‍ ഇത്തവണ കാശിയില്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു. അതിനിടെ ഈ നഗരത്തിന്റെ എല്ലാ ഭാവങ്ങളും കണ്ടു. അതിന്റെ സന്ധ്യകള്‍, രാത്രികള്‍, പ്രഭാതങ്ങള്‍, ഉത്സവങ്ങള്‍, കച്ചവടങ്ങള്‍ എല്ലാം. ഇവയെല്ലാം ചേര്‍ന്നതാണ് കാശി. അതുകൊണ്ട് ഇതിനെ നിഗൂഢ നഗരം എന്ന് വിളിക്കാനാണ് എനിക്കിഷ്ടം.
ഘാട്ടുകളില്‍ ഇരിക്കുമ്പോള്‍ ആണ് കാശിയുടെ ആത്മാവില്‍ തൊടുന്നത്. കാശ്മീര്‍ മുതല്‍ കന്യാകുമാരി വരെ നീണ്ട ഇന്ത്യയുടെ ഒരു ചെറു രൂപം ഘാട്ടില്‍ ശ്രദ്ധിച്ചു നോക്കിയാല്‍ കാണാം. എല്ലാവരും മോക്ഷം തേടിയെത്തിയവര്‍. അവരുടെ മോക്ഷത്തിനു വേണ്ടിയുള്ള മോഹമുപയോഗിച്ച് ജീവിക്കുന്ന പണ്ഡകള്‍ എന്ന പുരോഹിതര്‍. വരണ്ട ജടയും ശൂന്യമായ കണ്ണുകളുമായി ഇരിക്കുന്ന സംന്യാസിമാര്‍. അവരുടെ നടന്നു തേഞ്ഞ കാലുകള്‍.സ്ത്രീ-പുരുഷ ഭേദമില്ലാതെയാണ് കാശിഘാട്ടുകളില്‍ തീര്‍ത്ഥാടകര്‍ കുളിക്കുന്നത്. ലജ്ജയുമില്ല. കാമവും തോന്നുന്നില്ല. എരിയുന്ന ചിതകള്‍ കണ്ടു കണ്ട് ഇവിടെയെത്തുന്ന മനുഷ്യരിലെ കാമമെല്ലാം കത്തിതീരുന്നതാണോ? അതോ ഭക്തിക്കു മുന്നില്‍ കാമം അശുദ്ധവസ്തുവാണ് എന്ന വിശ്വാസമോ?
കാശിയോളം എന്നെ അത്ഭുതപ്പെടുത്തിയതാണ് ഗംഗയുടെ തീരത്തെ കാശി രാജ പാലസ്. കാശിയിലെ പുരാതന രാജഗൃഹം. ഗംഗയില്‍ നിന്നും ഈ കൊട്ടാരത്തിലേക്ക് പടവുകള്‍ കെട്ടിയുയര്‍ത്തിയിരിക്കുന്നു. കൊട്ടാരത്തിന്റെ ശില്‍പ്പസുന്ദരമായ മട്ടുപ്പാവില്‍ നിന്നാല്‍ മുന്നില്‍ നിറഞ്ഞ ഗാംഭീര്യത്തോടെ ഒഴുകുന്ന ഗംഗ. ജലസമൃദ്ധമാവുന്ന കാലങ്ങളില്‍ ഗംഗ ഈ മട്ടുപ്പാവിന്റെ മുന്നിലേക്ക് കയറിവരും. അതിന് സമാന്തരമായി കൊട്ടാരത്തേക്കാള്‍ തലയെടുപ്പോടെ നില്‍ക്കും. നാടടക്കി ഭരിക്കുന്ന രാജവംശം അപ്പോള്‍ മഹാനദിക്കു മുന്നില്‍ തലകുനിക്കും. പ്രകൃതിക്കു മുന്നില്‍ മനുഷ്യന്‍ നിസ്സാരനാകുന്ന നിമിഷം.
കാശിയ്ക്ക് ഒരു ഗന്ധമുണ്ടെങ്കില്‍ അത് മരണത്തിന്റെതാണ്. മനുഷ്യശരീരം എരിയുന്നതിന്റെ ഗന്ധം സന്ധ്യയിലെ ആരതികളുടെ ഗന്ധത്തെ മുക്കികളയുന്നു. ചിതകളും വേര്‍പാടുകളും വെന്തുതീരുന്ന ശരീരവും കണ്ട് കണ്ട് ഈ നഗരത്തിനു മരണഭയം ഇല്ലാതായതുപോലെ.എരിയുന്ന ചിതകള്‍ക്കപ്പുറം ഘാട്ടിന്റെ സിമന്റുപടവുകളില്‍ ക്രിക്കറ്റ് കളിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന കുട്ടികള്‍ ഒരു നിത്യക്കാഴ്ചയായിരുന്നു. അവര്‍ മരണത്തെ ശ്രദ്ധിക്കുന്നതേയില്ല. ശവദാഹം ചിത്രീകരിക്കാന്‍ വന്ന വിദേശസംഘം പുരോഹിതരെ ഇന്റര്‍വ്യു ചെയ്യുന്നു. എന്റെ ചേട്ടന്‍േറതടക്കം എത്രയോ മരണങ്ങള്‍ ഞാന്‍ കണ്ടിട്ടുണ്ട് ആലുംമൂടന്‍ ചേട്ടന്‍ എന്റെ മടിയില്‍ തലവച്ചുകിടന്നാണ് മരിച്ചത്.അന്ന് തീര്‍ന്നു എന്നിലെ മരണഭയം.കാശിയില്‍ കത്തുന്ന മനുഷ്യശരീരങ്ങള്‍ക്കു മുന്നില്‍ നില്‍ക്കുമ്പോള്‍ മരണം ഏറെ അടുത്തു നില്‍ക്കുന്ന ഒരു സുഹൃത്തായി എനിക്ക് തോന്നുന്നു. ഒരു ദിവസം ഞാന്‍ കാശിവിശ്വനാഥക്ഷേത്രത്തില്‍ പോയി. ആയിരക്കണക്കിന് വര്‍ഷങ്ങള്‍ പഴക്കമുള്ള ദേവാലയം. ഭക്തര്‍ നടന്ന് നടന്നു തേഞ്ഞ വഴികള്‍. ആ ദര്‍ശനത്തില്‍ സായൂജ്യം തേടുന്ന ഒരു വലിയ ജനത. ആ ആള്‍ക്കുട്ടത്തില്‍ നില്‍ക്കുമ്പോള്‍ ഞാന്‍ എന്തിനോ അച്ഛനെ ഓര്‍ത്തു. അച്ഛന്റെ പേര് വിശ്വനാഥന്‍ എന്നായതു കൊണ്ടാവം.മഹാത്മാഗാന്ധി കാശി സന്ദര്‍ശിച്ചിട്ടുണ്ട്. വളരെ നിരാശനായാണ് അദ്ദേഹം ഇവിടം വിട്ടത്. ഈ നഗരത്തിന്റെയും ദേവാലയപരിസരത്തിന്റെയും വൃത്തിയില്ലായ്മയാണ് അദ്ദേഹത്തെ ദുഃഖിപ്പിച്ചത്. അത്ഭുതമെന്ന് പറയട്ടെ ഇന്ന് അതിന്റെ പതിന്‍മടങ്ങായിട്ടുണ്ട് കാശിയെ മൂടുന്ന മാലിന്യങ്ങള്‍. മലിനമായ ഒരു ചുറ്റുപാടില്‍ െൈദവം വസിക്കുന്നു എന്നതിലെ ലോജിക്ക് എനിക്ക് ഒരിക്കലും പിടികിട്ടിയില്ല. വൃത്തിയില്ലാത്ത ഒരു ദൈവത്തെ എനിക്ക് സങ്കല്‍പ്പിക്കാനുമാവില്ല പക്ഷേ, നമ്മുടെ അന്ധമായ ഭക്തി ഈ വൃത്തിയില്ലായ്മ കാണാറില്ല. ദൈവാനുഗ്രഹം തേടി വരുന്ന നമ്മളാണ് ദേവാലയങ്ങളെല്ലാം മലിനമാക്കുന്നത് എന്ന് നാം ചിന്തിക്കാറുമില്ല. അനുഗ്രഹം വാങ്ങി ദൈവത്തെ മാലിന്യക്കൂമ്പാരത്തിലുപേക്ഷിച്ചു നാം പോകുന്നു!
ഏത് സ്ഥലത്തുനിന്ന് പോരുമ്പോഴും വീണ്ടും ഇവിടെ വരും എന്ന വിശ്വാസത്തോടെയാണ് ഞാന്‍ മുറിയടയ്ക്കുക. കാശിയില്‍ നിന്ന് മടങ്ങുന്ന ദിവസം എനിക്ക് മൊബൈലില്‍ ഒരു സന്ദേശം ലഭിച്ചു. എം.ടി വാസുദേവന്‍നായരുടെ വാരാണസി എന്ന നോവലിലെ ഒരു വാചകമായിരുന്നു അത്. ആനന്ദവനവും മഹാശ്മശാനവുമായ ഈ നഗരം വീണ്ടും ഒരു ഇടത്താവളമായിത്തീര്‍ന്നു. നാളെ വീണ്ടും യാത്ര തുടരുന്നു. ഞാനും യാത്ര തുടരുന്നു.,
