(സര്‍വവ്യാപിയായ അവ്യക്തമാധ്യമമെന്ന സത്തയെ മനസ്സിലാക്കിയാല്‍ ഇത് ഗ്രഹിക്കാന്‍ എളുപ്പമാണ്. ശൂന്യസ്ഥലി എന്നറിയപ്പെടുന്ന സ്‌പെയ്‌സ് വാസ്തവത്തില്‍ 'ശൂന്യം' അല്ല. എല്ലായിടത്തും അവ്യക്തമാധ്യമം അഥവാ, വൈരുധ്യാത്മകമായ പ്രകൃതി നിറഞ്ഞുനില്‍ക്കുന്നു. പ്രപഞ്ചമഹാസ്​പന്ദത്തിന്റെ അനുരണനങ്ങളായി അതില്‍ ഉണ്ടാകുന്ന അതിന്റെതന്നെ സ്​പന്ദങ്ങളുടെ കൂട്ടായ്മയാണ് ദ്രവ്യം (Matter). ഇത്തരം സ്​പന്ദങ്ങളോ അവയുടെ കൂട്ടായ്മകളോ ഇല്ലാത്ത അവ്യക്തമാധ്യമസ്ഥലികളെയാണ് 'ശൂന്യം' എന്നു വിളിക്കുന്നത്. ദ്രവ്യം സ്‌പെയ്‌സിലൂടെ നീങ്ങുമ്പോള്‍ സ്​പന്ദമെന്ന ക്രിയ മാത്രമാണ് ചലിക്കുന്നത്. അവ്യക്തമാധ്യമം നീങ്ങുന്നില്ല. ക്ഷരപ്രപഞ്ചത്തിലെ ഇത്തരം സ്​പന്ദങ്ങളുപയോഗിച്ച് അവ്യക്തമാധ്യമത്തിനെ നിര്‍വചിക്കാനോ തെളിവുസഹിതം സ്ഥാപിക്കാനോ സയന്‍സിനു കഴിയാത്തതിനാല്‍ അത് സയന്‍സിന് 'പിടികിട്ടാപ്പുള്ളി'യായി നില്‍ക്കുന്നു. ഊര്‍ജപ്രസരങ്ങളെല്ലാം 'നില്പുറയ്ക്കാത്ത' സ്​പന്ദങ്ങളാണ്. ദ്രവ്യത്തിലുള്ളത് സ്ഥൈതിക ഊര്‍ജമാണെങ്കില്‍ (potential energy) ഊര്‍ജപ്രസരത്തിലേത് ഗതീയ ഊര്‍ജമാണെന്നേ (kinetic energy) ഉള്ളൂ. പ്രപഞ്ചമഹാസ്​പന്ദം കാരണം അവ്യക്തമാധ്യമത്തിന്റെ 'സാന്ദ്രത' വ്യത്യാസപ്പെടുമ്പോള്‍ അതിലെ അനുരണനസ്​പന്ദങ്ങളുടെ ആയുസ്സിന്റെയും കൂട്ടായ്മകളുടെയും നിയാമകതത്ത്വങ്ങള്‍ മാറും. അതിനാല്‍, തുടരെത്തുടരെ പഴയതെല്ലാം വിലയിച്ചുപോകും, പുതിയ ജനുസ്സുകള്‍ പിറക്കും. പ്രപഞ്ചമഹാസ്​പന്ദത്തിന്റെ ആവൃത്തി പൂര്‍ത്തിയാകുമ്പോള്‍ സ്ലേറ്റ് മൊത്തമായി മായ്ക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യും.)

പ്രകാശത്തെയും അതിന്റെ അഭാവത്തെയും കുറിച്ചുമുണ്ട് നമ്മുടെ മനസ്സില്‍ തെറ്റായ സമാന ധാരണ. കണ്ണിനു കാണാവുന്ന പരിധിക്കകത്ത് അലനീളമുള്ള (സ്​പന്ദനിരക്കുള്ള) ഊര്‍ജപ്രസരത്തെ പ്രകാശമെന്നു നാം പറയുന്നു. ആ പ്രകാശത്തെ പരംപൊരുളിന്റെ പ്രത്യേകപ്രഭാവമായി കരുതാമോ ? അപ്പോള്‍, മറ്റ് ഊര്‍ജപ്രസരങ്ങളോ ?

(തുടരും)